Blog #29: Het marktsentiment

Gepubliceerd door Jan Maurits Kemps 3 december

WAREN WE TÉ ENTHOUSIAST MET INKOPEN IN DE 1^E HELFT VAN 2018?

De eerste zes maanden van dit jaar zweefde de bouw op een roze wolk. Orders en opdrachten lagen bij veel bouwbedrijven en toeleveranciers voor het oprapen. Prijzen waren minder belangrijk. De levertijd, ja, die wel. En zo hebben we elkaar allemaal gek gemaakt… tot het besef langzaam kwam dat de grote projecten toch minder snel opgestart werden dan gepland, dat de bouwschema’s niet werden gehaald en de ene vertraging weer een extra vertraging in de volgende fase opleverde. En nu zitten we met de gevolgen. Wat daaraan ten grondslag lag, wat die gevolgen zijn, en hoe het nu verder gaat? Lees rustig verder voor mijn bescheiden mening.

 
HONGER NAAR HOUT

In februari/maart waren er de eerste tekenen dat de voorraden - in met name Afrikaans hardhout - bij menig importeur aan het opdrogen waren. De reden hiervoor was een stagnatie in de aanvoer en grote problemen in de haven van Douala. Zo zag ik dat ook. En het was ook echt dramatisch. Geen container te vinden, een administratieve rompslomp en een chaos in dé haven van Kameroen. En dan nog eens het “faillissement” van Rougier. Aanvoerzorgen waren duidelijk te voelen in de hele houtmarkt. Met name zorgen voor de overzeese aanvoer uit Azië, Afrika en Noord- en Zuid-Amerika.

IJverig was iedereen op zoek naar hout om zijn gaten te vullen, en niet altijd met succes. Commissionairs, agenten en handelaren zonder voorraad (ook wel oneerbiedig ‘zolderkamerartiesten’ genoemd) wisten voor het eerst “munt te slaan” uit de ontstane situatie. En in plaats van de alom gekende tactiek om de prijs steeds te verlagen naar mate het schip dichter aan de haven van Douala of Antwerpen kwam, was nu het omgekeerde waar. Of deze groep nu een functie in de markt heeft gekregen laat ik in het midden. Maar mening importeur zat op dat moment wel met een ‘honger’ naar meer hout, terwijl de vraag groter was dan het aanbod. De pijplijn moet gevuld worden, zodat in het 3^de en 4^de kwartaal niet een vergelijkbaar scenario ontstaat.

BOUW GROEIT TOCH MINDER HARD DAN VERWACHT

En net op het moment dat hongerige inkopers druk zijn om hun voorraadpijl omhoog te brengen wordt langzaam duidelijk dat het toch allemaal niet zo goed en snel gaat in de bouw als gedacht.

Maanden in de wachtrij om te heien. Weken wachten op beton. Blijkbaar heeft niet iedere sector zoveel geïnvesteerd als de timmerindustrie. Want de timmerindustrie kan, in vergelijking met vóór de crisis, met ongeveer 30 procent minder timmerfabrieken ongeveer 30 procent meer produceren! Jawel, er is altijd wel een timmerfabriek te vinden die binnen enkele dagen voor de goedkoopste prijs kan produceren. Het probleem van de stagnatie en vertraagde groei is te wijten aan een tekort van grondstoffen en een tekort aan mensen, vakmensen. En dat laatste blijkt dan weer bijna voor iedere sector van toepassing te zijn. Ook wij als houtbewerkingsbedrijf en –leverancier hebben continu  vacatures openstaan voor (machinale)houtbewerkers.

Volgens het jaarrapport van Bouwkennis is een andere belangrijke bouwvertrager de trage werking van de overheid met betrekking tot het vrijmaken van woningbouwlocaties en de vergunning verstrekking. Kortom, naast het bovengenoemde tekorten aan grondstof, materialen en vakmensen heeft ook een tekort aan bouwlocaties ertoe geleid dat de rooskleurige groei van de bouw in de eerste 6 maanden niet is gerealiseerd.

EVEN OP RANTSOEN

Intussen zijn de houtvoorraden voor de timmerindustrie wel ongeveer opgedroogd. Door de ontstane tekorten (vraag en aanbod) hebben de meeste importeurs wel de gelegenheid gekregen de noodzakelijke prijsstijgingen door te voeren. De bereidheid van de timmerindustrie om tijdig volumes en prijzen vast te zetten voor Q3 & Q4 was aanzienlijk groot. Niet gek overigens. Het was in het eerste en met name het tweede kwartaal letterlijk rantsoeneren om alle bestaande verplichtingen na te kunnen komen. Geen contract? Jammer, geen hout. Ik herinner me de LinkedIn-post van Robert Jan Dekker nog goed, waarin hij eigenlijk zei “geen reserveringen en wie eerst komt, wie eerst maalt”. En zo was het ook écht.

HUIDIGE REALITEIT

Nee, een dergelijk scenario gaat de houthandel volgend jaar niet nog eens overkomen. Zeker niet nu de markt er is (dachten we). Inmiddels zitten we nu midden in Q4. De aanvoer is weer zichtbaar op gang gekomen, de pijplijn zit vol en de grote tekorten lijken aangevuld. En daar komt nu dus bij dat de vraag terugloopt vanuit de (onverwacht minder snelle groei van de) bouw en de industrie. Timmerfabrieken hebben de plaats vol staan met gereed product voor uitgestelde/uitgelopen projecten. Dientengevolge zijn de orders en afroepen van kozijnhout minder groot en frequent dan voor de bouwvak.

SLECHT WISSELKANTOOR

Negatief? Nee, dat ben ik helemaal niet. Maar het is wel zo dat we ons beoogde target dit jaar wellicht niet zullen halen. We hebben nog maar een zestal weken te gaan voordat we het jaar afsluiten. De gevolgen van de oplopende voorraden bij menig importeur in de markt zijn zichtbaar en voelbaar. Zonder enige prijsdaling in de landen van herkomst, zijn enkele importeurs zelfstandig begonnen enkele prijzen naar beneden bij te stellen. Een slecht wisselkantoor noemen wij dat. Van € naar hout, en vervolgens weer naar €, zonder er vervolgens iets aan over te houden. Als je de financiële slagkracht niet hebt om een hoger voorraadniveau te mannen, hoor je eigenlijk niet in deze markt thuis. En ben je misschien wel de veroorzaker van marktbederf? Of heb je (te) grote risico’s genomen?

STUNTWERK VERWACHT DE KOMENDE WEKEN

2018 wordt helaas niet wat ik ervan gehoopt had. Dat moge duidelijk. De komende weken denk ik dat we best wel wat gestunt kunnen verwachten. “Goedkope” partijtjes die op de markt komen zonder dat eigenlijk duidelijk is waarom ze goedkoper zijn. Nou ja, het is eigenlijk wel duidelijk tóch? Als de prijzen aan de aanvoerzijde stabiel, dan wel licht gestegen zijn, de algemene kosten zeker niet gedaald zijn. Hoe kan je dan een “goedkope” partij hebben? Tenzij je omzet wilt kopen of cash moet genereren. Mijn advies? Kun je goedkoper inkopen, zie je een buitenkansje? Beslist doen. Doe er je voordeel mee.

*Bron: ING Economisch Bureau,Sectoreconoom bouw en vastgoed